چطور از ChatGPT برای سرعت دادن به کدنویسی استفاده کنیم؟

اگر برنامه‌نویسی برات جدی شده و دنبال اینی که کمتر کلنجار بری و سریع‌تر به نتیجه برسی، استفاده هوشمندانه از ChatGPT می‌تونه واقعاً بازی رو عوض کنه. از ایده‌پردازی و طراحی معماری گرفته تا تولید قطعه‌کد، دیباگ و حتی مستندسازی، میتونه یه همراه همیشگی کنار دستت باشه. این راهنما قدم به قدم نشون میده چطور با چندتا ترفند ساده، خروجی باکیفیت تر، سریع تر و مطمئن تر بگیری؛ بدون اینکه کنترل پروژه از دستت در بره!

۱) قبل از کدنویسی: شفاف‌سازی مسئله، معماری و انتخاب ابزار

بزرگ‌ترین جهش سرعت وقتی اتفاق میوفته که قبل از نوشتن اولین خط کد، تصویر واضحی از مسئله و راه‌حل داشته باشی. ChatGPT میتونه کمک کنه مسئله رو کوچیک کنی، سناریو رو بسنجی و مسیر درست رو انتخاب کنی.

چطور استفاده کنیم؟

• شرح مسئله با زمینه: «یه سرویس کوتاه‌کننده لینک می‌خوام که روزی ۱۰ هزار درخواست رو پاسخ بده. اولویتم سادگیه. محدودیت: بدون سرویس‌های ابری پولی.»
• درخواست معماری سطح‌بالا: «سه معماری پیشنهادی بده، مزایا و معایب هرکدوم رو بگو و یکی رو برای شروع سریع پیشنهاد کن.»
• انتخاب تکنولوژی: «با Node.js و PostgreSQL کار می‌کنم. برای rate limiting چی پیشنهاد می‌دی؟»
• ریسک‌ها و تست‌پذیری: «ریسک‌های امنیتی و سناریوهای تست حیاتی رو لیست کن.»

نمونه پرامپت‌ها

• «مسئله رو به مراحل قابل اجرا بشکن و برای هر مرحله خروجی شفاف و ملموس تعریف کن.»
• «سه الگوی طراحی مناسب (با دلیل) برای مدیریت وابستگی ها پیشنهاد بده.»
• «یک چک لیست پیش نیاز برای شروع کدنویسی بده که ۳۰ دقیقه‌ای بتونم کاملش کنم.»

نکته: حتماً محدودیت‌ها و اولویت‌هات رو واضح بگو. هرچی زمینه بیشتری بدی، راهنمایی دقیق‌تر می‌گیری.

۲) حین کدنویسی: تولید قطعه‌کد، الگوها و بازنویسی سریع

به‌جای اینکه از صفر شروع کنی، بذار ChatGPT اسکلت اولیه رو بسازه، بعد خودت سفارشی‌سازیش کن. این روش برای الگوهای تکراری (validation، pagination، error handling) عالیه.

کاربردهای سریع

• تولید snippet های استاندارد: middleware لاگ، retry با backoff، wrapper برای API.
• بازنویسی خواناتر: یک تابع پیچیده رو بده و بخواه بررسیش کنه و اگر امکانش هست برات بهینه تر بنویسه و کدهای تکراری رو حذف کنه.
• تبدیل بین زبان‌ها و فریم‌ورک‌ها: «این فانکشن پایتون رو به با زبان PHP بازنویسی کن و یک تابع php  با همین ورودی و خروجی ها بهم بده.»
• نوشتن query های پیچیده: هوش مصنوعی خوراک نوشتن query های پیچیده ست و کافیه بهش بگی فلان کوئری رو مثلا Eloquent ORM برای من بنویس!
• نوشتن regex: هوش مصنوعی تو سه سوت هر regex ای بخوای برات مینویسه حالا عکس نمونه رو میذارم براتون این زیر تا ببینید چقدر توی زمان آدم میتونه صرف جویی کنه:

نمونه کد

فرض کن می‌خوای یه retry ساده با backoff نمایی برای fetch بنویسی:

async function fetchWithRetry(url, options = {}, { retries = 3, baseDelay = 300 } = {}) {
  let lastErr;
  for (let attempt = 0; attempt <= retries; attempt++) {
    try {
      const res = await fetch(url, options);
      if (!res.ok) throw new Error(`HTTP ${res.status}`);
      return res;
    } catch (err) {
      lastErr = err;
      const delay = baseDelay * 2 ** attempt;
      await new Promise(r => setTimeout(r, delay));
    }
  }
  throw lastErr;
}

می‌تونی به ChatGPT بگی همین رو با cancellation، jitter و timeouts ارتقا بده و تست واحد هم اضافه کنه.

با اینا سطح کدنویسی خودت رو ببر بالاتر:

• از هوش مصنوعی بخواه منطق پشت هر پاسخ یا کد رو برات توضیح بده.
• جواب هاش رو با مستندات رسمی یا منابع معتبر مقایسه کن و سعی کن به خوندن داکیومنت عادت کنی!
• کد تولید شده رو خودت بازنویسی تا ساختارش رو یاد بگیری و هر جاش رو نفهمیدی از خود هوش مصنوعی بپرش.
• خطاها و باگ‌ها رو با کمک هوش مصنوعی تحلیل کن، فقط برطرف نکن! سعی کن بفهمی مشکل کجا بود.
• ازش بخواه چند راه‌حل متفاوت برای یک مسئله بده تا دیدت گسترده تر بشه.

۳) دیباگ، تست و بهینه‌سازی: از خطا تا راه‌حل

وقتی با یک error لجباز مواجه می‌شی، خلاصهٔ دقیق از محیط و خطا معجزه می‌کنه. ChatGPT با یک توضیح روشن می‌تونه سریع مسیر دیباگ رو کوتاه کنه.

چه اطلاعاتی بدیم؟

• نسخه‌ها و محیط اجرا: Node 18، Linux، Docker.
• پیام خطای کامل + stack trace کوتاه.
• حداقل نمونه قابل تکرار (minimal reproducible). اگر نمی‌تونی، فایل یا تابع مربوط رو جدا کن.
• کاری که انتظار داشتی رخ بده vs آنچه رخ داده.

پرامپت‌های مفید برای دیباگ

• «این stack trace رو خط به خط توضیح بده و علت‌ها رو اولویت بندی کن.»
• «برای این تابع، تست‌هایی پیشنهاد بده که race condition رو رو کنه.»
• «سه راه متفاوت برای کاهش زمان اجرای این کوئری بده و هرکدوم رو با هزینه/سود بسنج.»

نکته امنیتی: هرگز secret، توکن و دادهٔ حساس رو توی پرامپت کپی نکن و به هوش مصنوعی نده. اگر لاگ داری، بخش‌های حساس رو ماسک کن و ساختار رو نگه‌دار.

۴) چه مواردی رو به هوش مصنوعی نسپاریم؟!

• منطق اصلی پروژه رو خودت بنویس. هوش مصنوعی میتونه پیشنهاد بده، ولی تصمیم گیری درباره‌ی قوانین، استثناها و مسیر کلی برنامه باید با خودت باشه.
• امنیت رو دست AI نسپر. رمزنگاری، احراز هویت، نقش‌ها و دسترسی‌ها رو خودت بررسی کن؛ چون یه اشتباه کوچیک می‌تونه فاجعه درست کنه.
• کدهای مالی و داده‌های حساس رو حتماً خودت کنترل کن. بخش‌هایی مثل پرداخت، اطلاعات کاربر یا تراکنش‌ها نیاز به دقت انسانی دارن، نه اعتماد کامل به ماشین.
• طراحی دیتابیس رو خودت بچین. ارتباط جداول، کلیدها و مایگریشن‌ها اگه اشتباه ساخته بشن بعداً درست کردنش سخت میشه. AI فقط می‌تونه راهنمایی کنه.
• تست و بازبینی نهایی با خودته. حتی اگه AI تست بنویسه، اجرای واقعی، کدریویو و اطمینان از بدون باگ بودن پروژه باید به دست خودت انجام بشه.

جمع‌بندی

ChatGPT به‌شرط اینکه مسئله رو خوب تعریف کنی و خروجی رو مثل کد همکار بررسی کنی، می‌تونه سرعتت رو چند برابر کنه. از پیش‌طراحی و تولید الگوها تا دیباگ و مستندسازی، هرجا چارچوب و اطلاعات درست بدی، نتیجه بهتری می‌گیری. حالا نوبت توئه: تو کدوم بخش کار روزمره‌ات بیشترین صرفه‌جویی زمان رو با ChatGPT گرفتی؟ تجربه‌ات رو توی کامنت‌ها بنویس تا بقیه هم استفاده کنن.